Uyuz; hominis adı verilen böceğin neden olduğu tüm dünyada yaygın olarak görülen bir hastalıktır. Gözle görülemeyen ancak mikroskopla seçilebilen uyuz böcekleri insan derisini istila ederek hastalığa sebep olurlar
Uyuz İnsanlara Nasıl Bulaşır?
Uyuz genellikle hasta olan biriyle doğrudan ve uzun süreli yakın temas ile bulaşır. Kişiden kişiye genellikle 15-20 dakikalık bir sürede bile yakın temasla yani aynı yatakta yatma, ele ele tutuşma gibi eylemler ile bulaşabilir. Yatak takımı, giysi ve havlu gibi kişisel eşyaların ortak kullanımı uyuzun bulaşmasını ve yayılmasını sağlayabilir.
İlk defa uyuza yakalanan bir kişide belirtilerin başlaması 2 ila 6 hafta kadar vakit alabilir. Ancak daha önce uyuza yakalanan bir kişide, belirtiler genellikle maruz kaldıktan 1 ila 4 gün içinde kendini gösterir. Hasta belirti göstermiyorken bile uyuzu başkalarına bulaştırabilir.
Uyuz Belirtileri Nelerdir?
Uyuzun en dikkat çeken belirtisi şiddetli gece kaşıntısıdır. Kaşıntı, hastanın yatağa girip ısınması ile artışa geçer ve kişiyi uykudan uyandırabilecek şiddette iken gündüzleri daha hafif seyreder. Kaşıntı genellikle el parmak araları, el bileğinin iç kısmı, bilekler, koltuk altları, dirsekler ve kasıklarda görülmekle birlikte tüm vücutta ortaya çıkabilir. Hastalığın en belirgin bulgusu parmaklar arasında dalgalı kirli bir çizgi halinde görülen, uyuz böceğinin içinde yaşadığı, gri beyaz renkli, 1 ila 10 mm uzunluğundaki tünel yapılarıdır.
Kişilerde özellikle geceleri artan şiddetli kaşıntı ve deride görülen içi su dolu keseciklerin görülmesi uyuz şüphesini arttırır. Böyle bir durumla karşılaşıldığında bir an önce Sağlık Kuruluşuna başvurulmalıdır.
Uyuz'un Tedavisi Var Mıdır?
Uyuz tedavisi bulunan bir rahatsızlıktır. Hasta ile beraber hane halkı ile kişiyle doğrudan ve uzun süredir yakın teması olanların da tedavi olması gerekir. Uyuzun belirtilerinin hemen kendini göstermeyeceği unutmamalıdır.
Bu nedenle uyuz tedavisinin başarılı olabilmesi için uyuz hastası ile birlikte özellikle beraber yaşadığı ve uzun süredir yakın ilişkide olan kişiler de hastalık belirtileri olup olmamasına bakılmaksızın tedavi edilmelidir. Hasta ve aynı yaşam alanını kullanan kişiler eş zamanlı olarak yani aynı anda tedavi edilmelidir. Tedavide kullanılan ilaçlar hekimin önerdiği şekilde, dozda ve sürede kullanılmalıdır.
Tedavi olduktan sonra ölen böceklere ve böcek artıklarına karşı alerji nedeniyle kaşıntı 2-4 hafta devam edebilir, bu durum hastalık ile karıştırılmamalıdır.
Hastalıktan Korunmak İçin Ne Yapılmalıdır?
Yukarıda da söylediğimiz gibi Hastalığın önlenmesi ve kontrol altına alınabilmesi için uyuz olan kişi ile birlikte olan kişilerin de eş zamanlı olarak tedaviye alınması son derece gereklidir. Özellikle aile bireylerinin kaşıntısının olup olmamasına bakılmaksızın mutlaka birlikte tedavi olması gerekir. Aynı anda tedavi uygulanmadığı takdirde hastalık kişiden kişiye bulaşmaya devam eder.
Uyuz hastası ve aynı ortamı paylaştığı kişiler tarafından kullanılan giysiler, çarşaflar ve havlular en az 60 derecede yıkanmalı ve ütülenmelidir.
Yatak takımları birkaç gün havalandırılmalıdır. Yıkanamayacak eşyaların ağzı bağlı olan bir poşet içerisinde ortalama üç gün saklanması gerekir. Ayrıca zemin ve mobilyalar elektrik süpürgesi ile temizlenmelidir.
Emra Can YILDIRIM