Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) eylülde aylık bazda yüzde 3,08, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 4,78 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 83,45, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 151,5 olarak kaydedildi.
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, eylül itibarıyla 12 aylık ortalamalar dikkate alındığında, tüketici fiyatları yüzde 59,91, yurt içi üretici fiyatları yüzde 114,02 arttı.
Aylık bazda TÜFE yüzde 3,08, Yİ-ÜFE yüzde 4,78 yükseldi.
TÜFE, eylülde geçen yılın aralık ayına göre yüzde 52,4, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 83,45 artış gösterdi.
Yİ-ÜFE ise Aralık 2021'e göre yüzde 82,45, geçen yılın eylül ayına kıyasla yüzde 151,5 arttı.
Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) eylülde yıllık bazda madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 164,59, imalatta yüzde 127,69, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 416,58 ve su temininde yüzde 107,84 artış gösterdi.
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Yİ-ÜFE, eylülde bir önceki aya kıyasla yüzde 4,78, geçen yılın aralık ayına göre yüzde 82,45, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 151,5 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 114,02 arttı.
Sanayinin 4 sektörünün eylülde yıllık bazda değişimleri, madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 164,59, imalatta yüzde 127,69, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 416,58 ve su temininde yüzde 107,84 artış olarak gerçekleşti.
Bu grupların aylık değişimlerine bakıldığında ise madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 4,09, imalatta yüzde 2,65, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 16,76 ve su temininde yüzde 12,87 artış kaydedildi.
Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri incelendiğinde, ara malında yüzde 129,59, dayanıklı tüketim malında yüzde 100,36, dayanıksız tüketim malında yüzde 130,54, enerjide yüzde 347,35 ve sermaye malında yüzde 97,29 yükseliş görüldü.
Bu grupların aylık değişimlerine bakıldığında ise ara malında yüzde 2,35, dayanıklı tüketim malında yüzde 3,16, dayanıksız tüketim malında yüzde 3,86, enerjide yüzde 12,95 ve sermaye malında yüzde 2,37 artış hesaplandı.
Yıllık Yİ-ÜFE'ye göre 23 alt sektör daha düşük, 6 alt sektör daha yüksek değişim gösterdi.
Yıllık en düşük artış yüzde 70,44 ile diğer ulaşım araçları, yüzde 72,4 ile giyim eşyası, yüzde 80,51 ile temel eczacılık ürünleri ve müstahzarları alt sektörlerinde kayıtlara geçti. Buna karşılık elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme yüzde 416,58, ham petrol ve doğal gaz yüzde 245,7, kok ve rafine petrol ürünleri yüzde 213,9 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.
Aylık Yİ-ÜFE'ye göre 22 alt sektörde daha düşük, 7 alt sektörde daha yüksek değişim oldu.
Aylık en yüksek azalış yüzde 3,01 ile ham petrol ve doğal gaz, yüzde 2,83 ile kok ve rafine petrol ürünleri, yüzde 2,51 ile metal cevherleri alt sektörlerinde gerçekleşti. Buna karşılık elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme yüzde 16,76, su ve suyun arıtılması ve dağıtılması yüzde 12,87, giyim eşyası yüzde 12,02 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler olarak sıralandı.
| Sektörler/Alt Gruplar | Aylık (yüzde) | Yıllık (yüzde) |
| Madencilik ve taş ocakçılığı | 4,09 | 164,59 |
| İmalat | 2,65 | 127,69 |
| Elektrik, gaz | 16,76 | 416,58 |
| Su temini | 12,87 | 107,84 |
Tüketici Fiyat Endeksi'nde (TÜFE) yer alan ana harcama gruplarında eylülde yıllık bazda en yüksek artış yüzde 117,66 ile ulaştırma grubunda oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, TÜFE'de, eylülde bir önceki aya göre yüzde 3,08, geçen yılın aralık ayına göre yüzde 52,40, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 83,45 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 59,91 artış gerçekleşti.
Ana harcama grupları itibarıyla eylülde bir önceki aya göre en az artış gösteren ana gruplar yüzde 0,04 ile alkollü içecekler ve tütün, yüzde 0,90 ile ulaştırma oldu.
Eylülde artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla yüzde 9,99 ile konut, yüzde 6,99 ile eğitim, yüzde 3,40 ile haberleşme olarak belirlendi.
- Yıllık değişimler
TÜFE'de yıllık bazda en az artış yüzde 30,76 ile haberleşme ana grubunda gerçekleşti. Geçen yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla yüzde 36,69 ile eğitim, yüzde 40,28 ile giyim ve ayakkabı, yüzde 60,33 ile eğlence ve kültür olarak kayıtlara geçti.
Geçen yılın aynı ayına göre artış en fazla yüzde 117,66 ile ulaştırma, yüzde 93,05 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 89,68 ile ev eşyasında oldu.
Eylülde endekste kapsanan 144 temel başlıktan 18 temel başlığın endeksinde düşüş gerçekleşirken 2'sinde değişim olmadı, 124'ünde ise artış gerçekleşti.
Sektörlere ve alt gruplara göre aylık ve yıllık değişimler şöyle:
| Kapsam | Aylık (yüzde) | Yıllık (yüzde) |
| Gıda ve alkolsüz içecekler | 1,97 | 93,05 |
| Alkollü içecekler ve tütün | 0,04 | 82,48 |
| Giyim ve ayakkabı | 1,46 | 40,28 |
| Konut | 9,99 | 84,67 |
| Ev eşyası | 2,07 | 89,68 |
| Sağlık | 2,10 | 60,84 |
| Ulaştırma | 0,90 | 117,66 |
| Haberleşme | 3,40 | 30,76 |
| Eğlence ve kültür | 2,13 | 60,33 |
| Eğitim | 6,99 | 36,69 |
| Lokanta ve oteller | 2,43 | 81,34 |
| Çeşitli mal ve hizmetler | 3,19 | 74,06 |
- Özel kapsamlı TÜFE göstergeleri
Özel kapsamlı tüketici fiyatları endeksi göstergelerine bakıldığında, eylülde aylık bazda en az yükseliş yüzde 2,26 ile "yönetilen-yönlendirilen fiyatlar hariç TÜFE" göstergesinde oldu. Yıllık bazda ise en yüksek artış, yüzde 87,68 ile "mevsimlik ürünler hariç TÜFE" göstergesinde kaydedildi.
Özel kapsamlı TÜFE göstergeleri şöyle:
| Kapsam | Aylık (yüzde) | Yıllık (yüzde) |
| Mevsimlik ürünler hariç TÜFE | 3,21 | 87,68 |
| İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE | 2,74 | 74,63 |
| Enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç TÜFE | 2,74 | 68,09 |
| İşlenmemiş gıda, alkollü içecekler ve tütün ürünleri hariç TÜFE | 3,53 | 83,65 |
| Alkollü içecekler ve tütün hariç TÜFE | 3,22 | 83,50 |
| Yönetilen-yönlendirilen fiyatlar hariç TÜFE | 2,26 | 81,89 |
(AA)
Emra Can YILDIRIM