Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının TEKNOFEST kapsamında düzenlediği İklim Değişikliği Araştırma Projeleri Yarışmasında birinci olan Afyonkarahisarlı lise öğrencisi Hulusi Diler, 3. Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferi'nde "Platanus Orientalis L. Adsorbanı ile Ham Petrol Döküntülerinin Sulardan Geri Kazanımı" projesini Kuzey Kutbu'nda deneyimleme imkanı bulacak.
2204-D Lise Öğrencileri İklim Değişikliği Araştırma Projeleri Yarışması'nda birinci olan Dumlupınar Bilim ve Sanat Merkezi öğrencisi 16 yaşındaki Diler, 30 bin lira değerindeki ödülünü İstanbul'da düzenlenen TEKNOFEST'te Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın elinden aldı.
Projesiyle dikkati çeken Diler, Cumhurbaşkanlığı himayesinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesindeki TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü (KARE) koordinasyonundaki arktik seferine katılmanın gururunu yaşıyor.
Diler, AA muhabirine, günlük hayatta suda en çok karşılaşılan kirliliklerin başında petrolün geldiğini söyledi.
Doğada bulunan maddelerle sudaki petrolü temizlemeyi amaçladığını dile getiren Diler, şöyle konuştu:
"Bunun için de doğu çınarı meyvesini kullandım. Çünkü her yerde var ve onun liflerini araştırdım. Bunun sonucunda petrolü temizleyebildiğini öğrendim. ASTM prosedürüyle deneyler yaptım. Farklı materyaller de kullandık. En iyi sonuç veren doğu çınarın meyvesinin lifleri oldu. Bir gram kullandığım yerde 26 gram petrolü temizledik. Bu birinciliği kazandığımda öncelikle zaten çok mutlu oldum. Sonunda emeklerimi karşılığını aldığım için çok mutlu oldum. Arktik bilim seferine gidecek ilk liseli öğrenci olmak yine beni çok mutlu etti çünkü orada yapacağım bilimsel araştırmaların, tanışacağım bilim insanlarının benim gelecekteki hayatıma çok büyük katkıları olacak. Bu yılın sonuna doğru gideceğimiz Kuzey Kutbu'nda projemi deneyimlemek istiyorum."
-"Binlerce galon ham petrol denize dökülüyor"
Danışman öğretmen Yıldız Leblebicier de öğrencisi Hulusi Diler ile uzun yıllardır yeşil kimya üzerine deneysel çalışmalarla projeler hazırladıklarını anlattı.
Dünyanın her yıl giderek kirlendiğini hatırlatan Leblebicier, "Şu anda petrol olmazsa olmazımız ve tüm dünya ülkeleri bu petrolü kullanıyor. Petrol de en çok deniz yolu aracılığıyla taşınıyor ya da denizdeki petrol kuyularından çıkarılıyor. İşte bu taşıma sırasında ve petrol çıkarımı sırasında çeşitli kazalar meydana geliyor. Bunların sonucunda binlerce, milyonlarca galon ham petrol denize dökülüyor. Petrol sudan hafif olduğu için de denizin yüzeyinde bir film tabakası oluşturuyor. Dolayısıyla hem güneş ışınlarının hem de oksijenin denizdeki canlılara ulaşmasını engelliyor. Böylelikle deniz ekosistemini bozmuş oluyoruz. O da tabii ki bizleri etkiliyor.' diye konuştu.
Leblebicier, yenilenebilir ham hammaddelerle sudan petrolü arındırmak için çalışmalar yaptıklarını dile getirerek, şunları kaydetti:
"Çevremizde kolay ulaşabileceğimiz, yoğunluğu düşük, suyu sevmeyen ama böyle ham petrol ve madeni yağları seven ürünler olan karahindiba, insan saçı atığı ve doğu çınarı liflerinde deneyler yaptık. Bunlar arasında en iyi verimi bize doğu çınarı meyvesinin lifleri verdi. Daha sonra çalışmamızı bu lifler üzerine planladık. Doğu çınarı çok yıllık bir bitki ve uzun yıllar yaşayabiliyor. Çok miktarda ve hızlı meyve veriyor. Buna ulaşmak zor değil. Yetiştirmek de kolay. Ham maddeyi bulduktan sonra üretim kısmı zaten teknoloji isteyen bir kısım değil. Sadece meyveyi parçalayıp elemekten ibaret. Bu şekilde hazırladığımız numunelerle istenilen yerde insanlar petrol döküntülerini temizleyebilir diye düşünüyoruz."
Bu projenin getirdiği ödüllerden birinin de öğrencisi Hulusi Diler'in 3. Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferi'ne dahil edilmesi olduğunu söyleyen Leblebicier, "2023'ün sonunda kutuplara gidecek ve bu çalışmaları orada da gerçekleştirecek. Hem kurum adına hem öğrencimiz adına hem de bir öğretmen olarak kendi adıma çok mutlu oldum." dedi.
(AA)
Emra Can YILDIRIM