Selimiye Camisi Restorasyonu Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Can Binan, restorasyonu süren baş yapıttaki çalışmalar kapsamında geçmişte uygulanan ancak binaya zarar verdiği belirlenen çimento harçlarının kaldırıldığını açıkladı.
Çalışmaları izlemek için kente gelen Binan, AA muhabirine kendisinin de içinde yer aldığı bilim kurulunun restorasyonu ayda en az bir defa inceleyerek yürütmeye çalıştıklarını dile getirdi.
Restorasyonun başlangıcında yapıyı statik olarak incelediklerini ifade eden Binan, "Yapının statik olarak genel çerçevesiyle iyi durumda olduğu anlaşıldı. Birkaç noktada takviye yapıldı kubbede ve bazı yerlerde. Bunun dışında yapının ana kubbe kurşunları, ağırlık kubbeleri, minarelerin kurşunları hepsi değiştirildi, yenilendi. Onların altında bulunan çamur sıva ve diğer katmanlar yenilendi ve bu restorasyon öncelikle statik ve yapıyı koruyucu sistem bir elden geçirilerek başladı." diye konuştu.
Binan, çalışmaların yapının içinde bulunan dönemini ve ondan sonraki dönemleri yansıtan kalem işleri ve diğer süslemelerin restorasyonlarıyla devam ettiğini belirtti.
- "Özgünlüğü korumayı amaçlıyoruz"
Yapıyı 16. yüzyılın son çeyreğinden günümüze geldiği haliyle ve üzerindeki bütün dönemlerin katmanlarıyla birlikte ve bütün özgünlüğüyle korumayı amaçladıklarını aktaran Binan, şunları kaydetti:
"Bütün özgünlüğüyle korumak derken şurada gidip duvardaki taşa dokunduğunuz zaman o taş 16. yüzyılda bir ustanın dokunduğu taş olmalı. O taşı bugün kalkıp değiştirdiğinizde o taş artık 16. yüzyıldan günümüze gelen taş olmuyor. Özgünlük derken bundan bahsediyoruz. Bunun anlamı büyük. Çünkü tarihi yapıların korunması kültürel ve mimari miras açısından baktığımızda sanat eseri olma değeri kadar o yapının ve o unsurun özgünlüğü de çok önemli."
- Son restorasyon 40 yıl önce yapılmış
Binan, restorasyon kapsamında geçmiş restorasyonlarda kullanılan çimento harçlarının bir bölümünün kaldırıldığını söyledi.
Selimiye'nin son büyük restorasyonunun 1983 -1984 yıllarında yapıldığını ifade eden Binan, şöyle konuştu:
"O yıllarda bilenler biliyordu ama genel uygulamacılar açısından bakarsanız çimento harcının bu yapı gibi kireç harcı ağırlıklı uygulamaların yapıldığı yapılarda ne tür etkiler yaptığı çok iyi bilinmiyordu. Dolayısıyla birçok yerde dünyada da olduğu gibi bu yapıda çimento harcının kullanılmış olduğunu görüyoruz.
Tabii bunlar zaman içinde hem ilk yapıldığında hem de süreçte yapıya çok çeşitli zararlar verebiliyor ki bunların hepsini şu anda saymama gerek yok ama zarar verdiğini biliyoruz. Dolayısıyla eğer yapının bünyesiyle çok fazla entegre olmamışsa ve onu sökmemiz neticesinde yapının başka bir noktasına zarar vermiyorsak eğer genellikle o çimento harçlı uygulamaları kaldırmayı düşünüyoruz."
- "Estetik yapmıyoruz"
Binan, yapıların yıllar içerisinde değişerek günümüze geldiğini söyledi.
Yapıyı özgünlüğüyle korurken zamanın yüklediği izlerinde korunmasının önemine değinen Binan, şöyle sürdürdü:
"Hepimiz gibi yapılar da değişerek günümüze geliyor. O zaman içinde de o zamanın ona yüklediği izlerle bir karakter kazanıyor. Toplumsal bilince yerleşmeye başlıyor ve toplum onu artık yaşayan bir varlık olarak görmeye başlıyor. Mimari yapıtlar hele bunun gibi büyük mimari yapılar böyle. Dolayısıyla biz yapıları korurken hem mevcut malzemenin özgünlüğünü hem de zaman içindeki o değişimlerin de izlerini korumaya çalışıyoruz yani estetik yapmıyoruz.
Fakat bazı şeyler var ki onlar zarar veriyor. İşte bir tanesi çimento harcı. Dolayısıyla Selimiye'de çimento harcı uygulamalarının bir bölümü kaldırıldı. Çoğunluğu sıvalardaydı. Başka noktalarda da vardı. Dolayısıyla bunlar yeniden özgün horasan ya da kireç harcı katkılı ve bizimle birlikte çalışan malzeme uzmanları tarafından mevcut harç üzerinde yapılan analizler üzerinden tasarlanan yeni harçlarla yapıldı."
(AA)
Emra Can YILDIRIM