Pakistan Bilgi ve Yayıncılık Bakanı olan Meryem Aurangzeb, 7 Haziran'da yapmış olduğu açıklamada, enerjide şiddetli bir krizle karşı karşıya olduklarını bildirdi.
Ulusal basındaki haberlere göre, güncel durumda ülkenin enerji ihtiyacı 28 bin megavatken enerji üretimi ise 22 bin 500 megavat olarak gerçekleşti.
Bu konu, tahminlere göre 2 ila 5 milyon evin enerji talebinin karşılanamadığı anlamına geliyor.
Nisanda göreve gelen Şahbaz Şerif hükümeti ise 5 bin 500 megavatlık enerji açığını giderebilmek için çözüm yolları arıyor.
Barajlar dolu değil
Enerji Bakanı Yardımcısı Musadık Mesud Malik, başkent İslamabad'da yapmış olduğu açıklamaya göre, temmuzun ortasından sonra elektrik kesintilerinin önüne geçebileceklerini belirterek:
"Elektrik kesintilerinin arkasındaki en büyük sebeplerden biri barajlarda yeteri kadar su olmaması. Diğer sebepler ise kömür fiyatlarının artması ve uluslararası pazardaki sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) kıtlığı." dedi.
Malik, muson yağmurları ile beraber barajların dolmasını beklediklerini ve LNG'ye alternatif olarak da kömür ve fuel-oil ithalatına yöneldiklerini bildirdi.
Bununla birlikte Malik, temmuzun ortasından önce söz konusu adımların fayda vermeyecek olduğunu ve elektrik kesintilerinin daha da artabileceğine vurgu yaptı.
Pakistan enerji açığıyla nasıl karşı karşıya kaldı
Dawn gazetesinde yapılan habere göre, ülkede enerji üretimi 7 bin megavatı aşan 27 enerji santrali, yakıt yetersizliği ve teknik problemler sebebiyle çalışmaz vaziyette.
Bunlardan enerji üretimi 3 bin 535 megavat olan 9 santral yakıt yetersizliği, 18'i ise bakımsızlık ve teknik problemler sebebiyle çalışmıyor.
Şahbaz Şerif yönetimi, ülkenin karşı karşıya kaldığı enerji sorunu nedeniyle eski İmran Han hükümetini suçluyor.
LNG tedarikinde sorun
Pakistan'ın Haziran ayında, temmuz için LNG tedariki konusunda yaptığı girişimler başarısız oldu.
LNG tedariki için haziranda gerçekleştirilen ihaleler yüksek fiyat ve düşük katılım sebebiyle iptal edildi.
Enerji Bakanı Yardımcısı Malik, Eski Başbakan Han'ın 2019'da LNG fiyatları 4 dolarken uzun dönem anlaşma yapmadığını ve şimdi LNG fiyatlarının 40 dolara yükseldiğini belirtti.
Malik, bu fiyata dahi LNG bulamadıklarını vurgulayarak, mevcut fiyatlarla da LNG alamayacaklarını söyledi.
Enerji, Ekonomi ve Finansal Analiz Enstitüsünün raporuna göre, Pakistan'ın LNG ithalatının 2030'da 32 milyar doların üzerine çıkması bekleniyor. Bu, 2021'deki ithalattan 2,6 milyar dolar daha fazla.
Ocak 2021'den bu yana Pakistan'ın uzun dönem kontrat yaptığı LNG tedarikçileri, 11 LNG tankerini ülkeye göndermede başarısız oldu ve bu durum da yakıt yetersizliği ve elektrik kesintileri gibi olumsuzluklara neden oldu.
Öte yandan LNG'deki fiyat artışları ise enerji sektörü planlamalarını bozarak hükümeti sübvansiyon yüklerine maruz bıraktı.
Pakistan, 2020'de 7,4 milyon ton LNG ithal etti. Ülkenin LNG ithalatının gelecek 10 yılda daha da artması bekleniyor. Ülkede halihazırda yapımı devam eden 4 LNG terminali projesi bulunuyor.
Kömür ithalatı girişimi
Ülkenin karşılaştığı enerji krizinin aşılması için Pakistan, kömür ve akaryakıt alımına yöneldi.
Başbakan Şahbaz Şerif, uluslararası piyasalardaki kömür fiyatı artışlarının endişe verici olduğunu belirterek bu sebeple, Güney Afrika yerine Afganistan'dan Pakistan rupisi ile kömür ithal edeceklerini söyledi.
Başlangıçta 2 santral için gerekli kömürü ithal edeceklerine işaret eden Şerif, bu adımla yıllık ithalatta 2,2 milyar dolar kazanç sağlayacaklarını ve dövizin de ülkede kalacağını ifade etti.
Elektrik tasarrufu için başvurulan yollar
Hükümet, öncelikle kamu çalışanları için 6 güne çıkardığı çalışma düzenini yeniden 5 güne indirdi. Bu sayede enerji ve yakıt tasarrufu sağlanması planlandı.
Yetkililer, 5 güne indirilen çalışma günüyle yılda 386 milyon doların korunacağını belirtiyor.
Bunun dışında başkent İslamabad, Pencap ve Sindh eyaletlerinde elektrik tasarrufu sebebiyle dükkanların 21.00'da kapatılmasına karar verildi. Alternatif yollarda kullanılan sokak lambalarının da kullanılmaması kararlaştırıldı.
Arz ile talep arasındaki boşluğun dengelenmesi için ülkenin her şehrinde belirli saatlerde elektrik kesintisi uygulamasına gidildi. Bazı şehirlerde bu durum 15 saatin üzerinde kesintilerin yaşanmasına yol açtı.
Hava sıcaklığının 40 derecenin üzerinde seyrettiği yaz aylarında yaşanan elektrik kesintileri ise hayatı olumsuz etkiledi.
Ülkenin en büyük şehri Karaçi başta olmak üzere bazı kentlerde vatandaşlar, saatler süren elektrik kesintileri sebebiyle gösteriler düzenledi.
Krizin arkasındaki uluslararası sebepler
CNN'de yer alan habere göre, Pakistan'ın karşılaştığı bu durumun uluslararası sebepleri arasında Kovid-19 salgını ve Rusya-Ukrayna Savaşı yer alıyor.
Tedarik hatları ve bölgesel güvenlik hakkında daha önce olası varsayımları tersine çeviren bu olaylar, ülkelerin ekonomik planlamalarını da kaosa dönüştürdü.
Kovid-19 salgını sebebiyle kapanmalar ve evden çalışma uygulamaları gibi önlemler sebebiyle 2020'nin ilk çeyreğinde küresel enerji ihtiyacı yüzde 3 düştü.
Salgın önlemlerinin geride bırakılmasıyla petrole ihtiyaç artarken oluşan ani rekabet kömür, petrol ve doğal gaz fiyatlarını çok yüksek noktalara taşıdı.
Dünyanın en büyük 3'üncü petrol üreticisi Rusya'nın Ukrayna ile savaşı, artış eğilimindeki petrol ve doğal gaz fiyatlarını daha da yukarıya çıkardı.
"Trading Economics" verilerine göre, uluslararası piyasalarda geçen yıl hazirana göre kömür yüzde 175, doğal gaz yüzde 86, Brent petrol yüzde 59 ve ham petrol yüzde 53 artış gösterdi.
Bu durum ise Pakistan gibi enerji de ithalata dayalı gelişmekte olan ülkeleri olumsuz yönde etkiledi.
(AA Haber)
Emra Can YILDIRIM