Gazze Şeridi'nin doğusundaki Ez-Zeytun Mahallesi'nde modern dükkan ve konutlar arasında adeta kaybolmuş durumda olan Eyyubiler dönemine ait "Kemaliye Medresesi" restore edilmeyi bekliyor.
Eyyubiler döneminde 1237 yılında inşa edilen ve Eyyubi mimarisinin en önemli temsilcilerinden biri olan Kemaliye Medresesi, birtakım cılız restorasyonlara rağmen yirmi yılı aşkın süredir kaderine terk edilmiş durumda. Gerekli restorasyon ve bakım çalışmalarının yapılmaması nedeniyle yapıda aşınma izleri görülmeye başlanmış.
Binanın büyük pencerelerinin üzerinde açıkça görünen iki motif dışında, iç ve dış tasarımında İslami geometrik veya bitkisel motifler yer alıyor. Ancak zamanla bazı motif ve dekorasyonların silindiği söyleniyor.
Eyyubilerin Haçlılarla yaptığı savaşlarla meşgul olmaları sonucu yapılarda kullanılan süslemelerin azlığı, tarihçiler tarafından Eyyubi dönemi mimarisinin özelliklerinden biri olarak kabul ediliyor.
Kemaliye Medresesi, kapıların tasarımında ve bazı dış revak ve eyvanlarda bulunan kemerlerle bezenmiş olup iki kattan oluşuyor. Her katta birkaç oda bulunuyor. Medrese içinde bulunan her oda geniş bir avluya açılıyor.
- Medrese, adını Eyyubi Sultanı Kamil bin Adil'den aldı
Gazze'deki Paşa Sarayı Arkeoloji Müzesi Müdürü ve aynı zamanda Turizm ve Eski Eserler Bakanlığında turist rehberi olan Neriman Hella, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Tarih boyunca Gazze Şeridi çok sayıda medreseye sahip oldu. Bunlardan sadece Kemaliye Medresesi ayakta kalabildi." dedi.
Medresenin, Selahaddin Eyyubi'nin yeğeni Sultan Kamil bin Adil tarafından 1237 yılında yaptırıldığını ve adını da ondan aldığını aktaran Hella, kurulduğu günden bu yana buranın İslam hukuku eğitimleri için tahsis edildiğini belirtti.
Hella, 570 metrekarelik bir alan üzerine inşa edilen ancak zamanla 300 metrekareye kadar küçülen medresenin, bir zamanlar alimler, fakirler ve tüccarların barınması için de kullanıldığını kaydetti.
Medresenin 1930'larda Gazze Belediye Başkanı Fehmi Bey el-Hüseyni döneminde orta kademe için kız okuluna dönüştürüldüğünü belirten Hella, karşılaştığı Filistinli bazı yaşlı kadınların kendisine bu okuldan mezun olduğunu söylediğini aktardı.
Bu tarihi yapının mülkiyetinin Gazze Şeridi içinde ya da dışındaki bazı Filistinlilere ait olduğunu ve bu durumun bakanlığın yapı üzerindeki kontrolünü ve restorasyon çalışmalarını engellediğini söyleyen Hella, yapının bazı sahiplerinin şu anda ikinci katta yaşadığını belirtti.
- Medrese ilgi görürse kültür merkezine dönüştürülebilir
Bakanlığın, 2015 yılı sonunda medresenin kontrolünü bünyesine aldığını ve 2021 yılında İslam Üniversitesi'ndeki Miras Mimarlık Merkezi (İyvan) ile işbirliği içinde küçük çaplı bir restore çalışması yaptığını ifade eden Hella, 2022 yılında da bazı gönüllüler tarafından temizliğinin yapıldığını söyledi.
Ancak bütün bunlara rağmen kapsamlı bir restorasyon ve bakım için gerekli bütçenin bulunmadığına işaret eden Hella, günümüze kadar ayakta kalabilen Kemaliye Medresesi'nin periyodik olarak bakım ve temizliğe ihtiyacı duyduğunu, ilgi görmesi halinde de kültür merkezine dönüştürüleceğini ifade etti.
(AA)
Emra Can YILDIRIM