İşgal altındaki Doğu Kudüs'te on binlerce fanatik Yahudi yerleşimcinin ellerinde İsrail bayraklarıyla ırkçı marşlar söyleyerek yürüdüğü ve Filistinlilere saldırdığı provokatif "bayrak yürüyüşü"nün bölgede yatışan gerilimi yeniden tırmandırmasından endişe ediliyor.
Aşırı sağcı fanatik Yahudi yerleşimciler, 1967'de İsrail'in Doğu Kudüs'ü işgal etmesi dolayısıyla her yıl provokatif "bayrak yürüyüşü" düzenliyor.
"Bayrak yürüyüşü"nde on binlerce Yahudi yerleşimci, Filistinlilerin yoğunlukta yaşadığı Doğu Kudüs'ün Eski Şehir bölgesinden geçiyor.
Fanatik Yahudi yerleşimci gruplar, İsrail polisi koruması altında Mescid-i Aksa'ya baskın düzenlemeye sabah erken saatlerde başladı.
İsrail polisi, yerleşimcilerin bayraklarla Aksa'ya girmesine müsaade etmeyeceğini açıkladı. Ancak geçen yılki yürüyüşte Aksa'ya 2 binden fazla yerleşimci baskın düzenlemiş bazıları yanlarında getirdikleri İsrail bayraklarını burada açmıştı.
- Filistinliler yaşadıkları Doğu Kudüs'te kısıtlanıyor
İsrail polisi, yürüyüş süresince Filistinlilerin yaşadığı bölgeleri yaya ve araç trafiğine kapatıyor. İsrail bayraklarıyla ırkçı marşlar söyleyerek yürüyen binlerce Fanatik Yahudi yerleşimcinin Filistinlilere, dükkanlarına, evlerine, araçlarına saldırdığı olaylar yaşanıyor.
İsrail, bu yılki yürüyüşte 3 bin 200 personel görevlendirdiğini duyurdu. Yürüyüş öncesinde 15 Filistinli aktivisti gözaltına alan İsrail polisi, aşırı sağcı bazı fanatik Yahudi yerleşimcilerin de yer aldığı 37 kişi hakkında "Aksa'da yasaklı eylemler gerçekleştirebilecekleri ve kamu düzenini bozacakları gerekçesiyle" Kudüs'ten uzaklaştırma kararı çıkardı.
İsrail polisi, bölgedeki Filistinli esnafa yerel saatle 14.00'e kadar dükkanlarını kapatma talimatı verdi. Sabah saatlerinden itibaren sosyal medyaya İsrail polisinin yürüyüşün yapılacağı Doğu Kudüs'ün Eski Şehir bölgesinde Filistinlilere güç kullandığı görüntüler yansıdı.
- Bakanlar ve milletvekilleri de yürüyüşte
İsrail'de Başbakan Binyamin Netanyahu'nun hükümetinde, Filistinlilere karşı ırkçı eylem, söylemleri ve fanatik Yahudi yerleşimcilere desteğiyle tanınan bazı bakan ve milletvekillerinin de yürüyüşe katılması bekleniyor.
Aşırı sağcı Dini Siyonizm Partisi Başkanı ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, Likud Partisi'nden Ulaştırma Bakanı Miri Regev de yürüyüşe katılacağını açıkladı.
Polisten sorumlu Ulusal Güvenlik Bakanı aşırı sağcı Itamar Ben-Gvir de "herkesi yürüyüşe katılmaya ve Mescid-i Aksa'ya baskın düzenlemeye" çağırdı.
Çarşamba günü polis yetkilileriyle yaptığı değerlendirmenin ardından basın açıklaması yapan Ben-Gvir, "Bu bir kutlama. Buradaki uygulamamız, Yahudilerin Kudüs genelinde hareket özgürlüğünü sağlamak." ifadelerini kullandı.
Ben Gvir, "kimse Yahudileri tehdit etmeden, onlara zarar vermeye cesaret edemeden Yahudilerin Aksa'ya gitmesinin dünyaya bir mesaj olduğunu" savundu.
Kudüs'te polis varlığını artırdıklarını paylaşan Ben-Gvir, "Kudüs'ün İsrail bayrağının rengi mavi beyaza boyanacağını" söyledi.
- Filistin yönetimi ve Hamas'tan uyarı
Öte yandan Filistinliler de İsrail hükümeti ve fanatik Yahudi yerleşimcilerden gelen çağrılara karşı Filistinlilere Doğu Kudüs'te Filistin bayrağı açma ve yürüyüşe karşı koyma çağrısı yaptı.
Filistin Devlet Başkanlığı, aşırı sağcı fanatik Yahudi yerleşimcilerin, 1967'de İsrail'in Doğu Kudüs'ü işgal etmesi dolayısıyla gerçekleştirdikleri provokatif "bayrak yürüyüşü"nü düzenlemekte ısrarcı olmasının bölgeyi ateşe sürükleyeceği uyarısında bulunmuştu.
Hamas yöneticilerinden Muşir el-Mısri de bayrak yürüyüşüyle "Kudüs'te hakimiyet" mesajı vermek istediklerini söylemiş, Batı Şeria ve Doğu Kudüs'teki Filistinlilere yürüyüşe direnme çağrısı yapmıştı.
- Bayrak yürüyüşü "büyük riskler" taşıyor
İsrail geçen hafta abluka altındaki Gazze Şeridi'ne 5 gün boyunca saldırmış, aralarında kadın ve çocukların yer aldığı 33 Filistinli hayatını kaybetmişti.
Gazze'deki Filistinli gruplar da İsrail'e bin kadar roket ve havan atmış, bunun sonucunda bir İsrailli bir de Gazze'den çalışmaya gelen Filistinli hayatını kaybetmişti. Bölgedeki çatışma 13 Mayıs Cumartesi gecesi ateşkesle sonuçlanmıştı.
Fanatik Yahudi yerleşimcilerin 2021'deki "bayrak yürüyüşü" gününde Gazze'den Kudüs yönüne roketler atılmıştı. İsrail ordusu, Gazze'ye 11 gün boyunca devam eden saldırı başlatmış, aralarında kadın ve çocukların da yer aldığı 200'den fazla Filistinli hayatını kaybetmişti.
AA muhabirine konuşan Kudüs Barış Enstitüsü'nden Daniel Seidamann, fanatik Yahudi yerleşimcilerin bayrak yürüyüşünün "şiddet olaylarına evrilebilecek büyük riskler" taşıdığını söyledi.
Şiddetin geçen yıllarda olduğu gibi Kudüs dışına da yayılabileceğini değerlendiren Seidamann, fanatik Yahudi yerleşimcilerin bayrak yürüyüşünü, "ırkçılık ve vandallık" diye tanımladı.
Seidamann, fanatik Yahudi yerleşimcilerin gün boyunca "ırkçı marşlar söylediği, Filistinlilere, evlerine, dükkanlarına saldırdığı görüntüler sosyal medyada paylaşılacağını, Doğu Kudüs, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ne yayılacağın" belirterek, "Hassasiyetini hepimizin bildiği bu durumda, bu çok tehlikeli. Herhangi bir olaya yol açmadan da bitebilir ama risk çok yüksek." diye konuştu.
İsrail hükümetinin rotayı değiştirerek gerilimi düşürmesinin mümkün olduğunun altını çizen Seidamann, yürüyüşe katılanların "Müslüman mahallesinden" geçerek aşırı sağcılığını göstermek istediğini "sorunun buradan kaynaklandığını" kaydetti.
Seidamann, bakanların yürüyüşe katılmasının da "şiddet olasılığını artırdığını" belirterek, İsrail'e bağlı Kudüs Belediyesi'nin yürüyüşü finanse ettiğini fakat "yürüyüşteki ırkçılığın İsrail hükümeti tarafından desteklendiğini" sözlerine ekledi.
- İşgal altındaki Doğu Kudüs
İsrail, 1967 yılındaki Altı Gün Savaşı'nın ardından Kudüs'ün doğusunu işgal etti. Uluslararası hukuka göre, Doğu Kudüs işgal altında kabul ediliyor.
Ancak İsrail, 1980 yılında tek taraflı şekilde Kudüs'ü "bütün ve birleşik başkenti" olarak ilan etti. İsrail'in bu kararı uluslararası toplum tarafından kabul görmedi.
Uluslararası hukuka göre İsrail'in Doğu Kudüs'teki hakimiyeti yasa dışı kabul ediliyor. İsrail'in Doğu Kudüs'te demografik dengeyi Yahudi nüfusa göre dengelemek için inşa ettiği yerleşim yerleri de hukuka aykırı sayılıyor.
(AA)
Emra Can YILDIRIM