Ticari olarak işletilemeyen hatların ve bu hatlarda taşımacılık yapmak isteyen demir yolu tren işletmecilerinin (kamu hizmeti yükümlüsü) tespitine yönelik şartlar belli oldu.
"Kamu Hizmeti Yükümlülüğü Kapsamında Desteklenecek Demiryolu Yolcu Taşıma Hatları ile Kamu Hizmeti Yükümlüsü Tren İşletmecisinin Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik" Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Yönetmelikle, belirli bir hat üzerinde demir yolu yolcu tren işletmecisinin ticari şartlarda veremediği demir yolu yolcu taşımacılığı hizmetinin verilmesini sağlamak amacıyla, kamu hizmeti yükümlülüğü kapsamında, ulaştırma politikaları esas alınarak Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı bütçesine bu amaçla tahsis edilen ödenek çerçevesinde sözleşmeye dayalı olarak desteklenecek olan demir yolu yolcu taşıma hatlarının belirlenmesine dair kriterler ile kamu hizmeti yükümlüsü tren işletmecisinin tespitine ilişkin usul ve esaslar belirlendi.
Buna göre, ana hat ve bölgesel demir yolu hatlarından ticari şekilde işletilmesi mümkün olmayanların hangi kriterlerle belirleneceği ve bu hatlarda hizmet verecek demir yolu tren işletmecisinin yani kamu hizmet yükümlüsünün nasıl seçileceğine dair şartlar belirlendi, ilgili iş ve işlemlere de açıklık getirildi.
Demir yolu serbestleşmesi kapsamında atılan yeni bir adım olan bu yönetmelikle, ticari olarak işletilemeyen hatların net olarak belirlenmesi ve bu hatlarda taşımacılık yapmak isteyen demir yolu tren işletmecilerinin (kamu hizmeti yükümlüsü) tespiti net kriterlerle yapılabilecek.
Bu tespitlerin ardından ilgili hatlara ilişkin maliyet hesapları ve verilecek kar payları ile bu hatlarda yolcu taşımacılığı yapılması teşvik edilecek.
Kamu hizmeti yükümlülüğü hizmet alımı ihalesine katılacak veya doğrudan temin yoluyla yapılacak hizmet alımlarına teklif verecek demir yolu yolcu tren işletmecisi kamu tüzel kişiler veya şirketlerin Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca yetkilendirilmiş olmaları gerekecek.
Bakanlığın ilgili kamu iktisadi teşebbüslerinin, sermayesinin tamamının veya bir kısmının bu teşebbüslere ait olduğu müessese, bağlı ortaklık, iştirak ve işletmelerin veya bunların da aralarında bulunduğu iş ortaklıklarının yönetmelik kapsamında istekli olarak teklif verebilmeleri ya da kamu hizmeti yükümlüsü olarak belirlenebilmeleri mümkün olacak.
Kamu hizmeti yükümlülüğünü üstlenen demir yolu tren işletmecileri farklı ticari hizmetler de verebilecek ancak kamu hizmeti sözleşmelerinden kaynaklanan maliyetler, yalnızca kamu hizmeti yükümlülüğünden elde edilen gelirlerden karşılanacak. Bu gelirler, sözleşme süresi boyunca farklı kamu ya da ticari hizmetlerin finansmanında kullanılamayacak ve her bir kamu hizmeti sözleşmesi kapsamındaki kamu hizmeti yükümlülüğünden kaynaklanan gelir ve gider hesapları ile muhasebeleri ayrı ayrı tutulacak.
Konsorsiyumlar, kamu hizmeti yükümlüsü olarak belirlenemeyecek. Kamu hizmeti yükümlüsü olarak belirlenen demir yolu yolcu tren işletmecisi, kamu hizmeti sözleşmeleri kapsamında, yardımcı ve tamamlayıcı hizmetler dışında alt yüklenici çalıştıramayacak.
Halihazırda, ulusal demir yolu ağında, TCDD Taşımacılık AŞ, tek kamu hizmeti yükümlüsü olarak yüksek hızlı tren parkurlarında 7, ana hat tren parkurlarında 18 ve bölgesel tren parkurlarında 36 hat üzerinde işletmecilik yapıyor.
(AA)
Emra Can YILDIRIM