Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Güney Kafkasya'daki barış süreci, can Azerbaycan'ın tüm girişimlerine rağmen halen kırılganlığını koruyor. Haklı mücadelesinde olduğu gibi barış arayışlarında da Azerbaycan'ın yanındayız." dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ebedi Şehir Kongre Merkezi'nde, "Türk Medeniyeti için Yeni Dönem: Ortak Kalkınma ve Refaha Doğru" temasıyla düzenlenen Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Devlet Başkanları 9'uncu Zirvesi'nde konuştu.
Konuşmasına salondakileri selamlayarak başlayan Erdoğan, "Ortak medeniyetimizin şahikalarından Semerkant'ta sizlerle bir araya gelmekten büyük bir memnuniyet duyuyorum. Bu sene bağımsızlıklarının 30'uncu yıl dönümünü idrak eden tüm dost ve kardeş ülkeleri yürekten kutluyorum." ifadesini kullandı.
Dönem Başkanlığını devredecekleri Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev'e başarılar dileyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti:
"Ülkelerimiz açısından fırsatlarla beraber riskleri de olan hassas bir dönemden geçiyoruz. Bu dönemde aramızdaki işbirliği, dayanışma ve ahengi tüm alanlarda güçlendirmemizin çok daha kritik hale geldiğini görüyoruz. Ukrayna'da 9 aydır devam eden çatışmaların adil bir barışla sona ermesi için her türlü gayreti sürdürüyoruz. Bunu yaparken, gıda krizinin önüne geçmek için de gerekli müdahalelerde bulunuyoruz.
Güney Kafkasya'daki barış süreci, can Azerbaycan'ın tüm girişimlerine rağmen halen kırılganlığını koruyor. 8 Kasım'da kutladığımız şanlı Karabağ Zaferi'nin ikinci yıl dönümünde aziz şehitlerimize Allah'tan rahmet, gazilerimize sağlık ve afiyet diliyorum. İlham kardeşimizin şahsında Azerbaycan halkını tekrar tebrik ediyorum. Haklı mücadelesinde olduğu gibi barış arayışlarında da Azerbaycan'ın yanındayız."
- "FETÖ'yle mücadelemizde siz kardeşlerimizin desteğine güveniyoruz"
Türkiye olarak terör örgütleri PKK/PYD/YPG, FETÖ, DEAŞ ve El Kaide ile mücadelenin sürdürüldüğünü kaydeden Erdoğan, "Ülkemize yönelik terör tehdidi tamamen yok edilene kadar durmayacak, teröristlerin inlerini başlarına geçirmeye devam edeceğiz. Bir cinayet ve casusluk şebekesi olan FETÖ'yle mücadelemizde siz kardeşlerimizin desteğine güveniyoruz. FETÖ'nün bertaraf edilmesi noktasında sizlerle her türlü işbirliğine hazır olduğumuzu tekrar ifade etmek istiyorum." sözlerini sarf etti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye'nin 2014'ten bu yana dünyanın en çok sığınmacıya ev sahipliği yapan ülkesi olduğunu vurgulayarak, "3,6 milyonu Suriye'den gelenler olmak üzere yaklaşık 5 milyon mazlumu misafir ediyoruz. Düzensiz göçün engellenmesi ve idaresi konusunda işbirliğimizi artırmamızda fayda görüyoruz. Bu kapsamda ortak güvenlik konsepti geliştirmemiz ve güvenlik konseyi sekreterleri toplantılarını sürdürmemiz isabetli olacaktır." değerlendirmesinde bulundu.
- "Çabalarımızı yoğunlaştırmalıyız"
Su ve çevre sorunlarına ilaveten iklim değişikliğiyle mücadelede de birlikte hareket edilmesinin Teşkilat'ın ortak yararına olacağını belirten Erdoğan, "Sıfır Atık Projesi'ni, küresel düzeye taşımak üzere Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'na sunduğumuz karar tasarısına desteğinizi özellikle bekliyorum. Teşkilatımızın uluslararası mecrada görünürlüğünü arttırmamız önem arz ediyor. İslam İşbirliği Teşkilatı, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, Asya'da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı ile Birleşmiş Milletler gibi uluslararası kuruluşlarda dayanışmamızı güçlendirmeliyiz. Teşkilatımızın bu kuruluşlarla gözlemci üye olması için çabalarımızı yoğunlaştırmalıyız." görüşünü paylaştı.
Kardeşlik hukukunun gereğini yerine getirerek, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Teşkilat'a gözlemci üye olmasının kabul edildiğini söyleyen Erdoğan, "Türk dünyasının ayrılmaz bir parçası olan Kıbrıslı kardeşlerimizin yalnız olmadığını göstererek, çözüm sürecine de katkı sağladık. Bu dayanışma iradesini sergilediğiniz için siz kıymetli kardeşlerime ayrı ayrı teşekkür ediyorum." dedi.
- "2040 Türk Dünyası Vizyon Belgesi, işbirliğimizin çerçevesini oluşturuyor"
İstanbul'da 2021'de gerçekleştirilen Zirvenin, Türk dünyasındaki kurumsal birlikteliğin güçlenmesi sürecinde bir kilometre taşı olduğunu dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Konseyimizi Teşkilat'a dönüştürürken, aynı zamanda özgün ve etkin bir yapının temelini de attık. İstanbul'da kabul ettiğimiz 2040 Türk Dünyası Vizyon Belgesi, işbirliğimizin çerçevesini oluşturuyor. Siyaset, güvenlik, ticaret, gümrük, ulaştırma, enerji, sağlık, bilişim, eğitim, gençlik ve spor gibi alanlarda işbirliğimizi pekiştirelim istiyoruz. Bugün kabul ettiğimiz Strateji Belgesi de bizlere bir yol haritası sunuyor. Strateji Belgemizdeki unsurların birer birer hayata geçirilmesinin hep birlikte takipçisi olalım.
Türk Yatırım Fonu'nun da mümkün olan en kısa sürede hayata geçmesi yararlı olacaktır. Fon'un sağlayacağı mali imkanların, işbirliğimizi kuvvetlendirip faaliyetlerimize ivme kazandıracağına inanıyorum. Ticaret, ulaştırma ve enerji başlıklarında aramızdaki bağların derinleştirilmesine önem veriyoruz. Türkiye-Özbekistan-Azerbaycan ve Türkiye-Kazakistan-Azerbaycan dışişleri, ulaştırma ve ticaret, ekonomi bakanları toplantıları vaktinde attığımız kritik adımlardır. Benzer mekanizmaları çoğaltmamızın ve kapsamını genişletmemizin, hepimizin faydasına olacağına inanıyorum."
- "Transit yük taşımacılığının kolaylaştırılması ticaret hacmimizi arttıracaktır"
Bölgede yaşanan son gelişmelerin Orta Koridor güzergahının daha da etkin hale getirilmesi için fırsatlar sunduğunu bildiren Erdoğan, Bakü-Tiflis-Kars Demir Yolu'nun Ekim 2017'de faaliyete geçmesiyle Orta Koridor'un önemli bir ayağının tamamlandığını hatırlattı.
Türkiye olarak aynı amaca hizmet amacıyla Marmaray, Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Avrasya Geçişi, İstanbul Havalimanı, Osmangazi Köprüsü, 1915 Çanakkale Köprüsü gibi büyük projeleri hizmete aldıklarını aktaran Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti:
"Ülkelerimizin toplam ticaret hacmi 700 milyar dolara ulaşmakla birlikte bu rakamın sadece yüzde beş buçuğu Teşkilat ülkeleri arasındaki ticaret kaynaklıdır. Bu oranı daha yukarıya çekmek temel önceliğimiz olmalıdır. Hazar Geçişli Doğu-Batı Orta Koridorun katettiği güzergahtaki gümrük ücretlerinin kaldırılması veya azaltılması, transit yük taşımacılığının kolaylaştırılması, ticaret hacmimizi arttıracaktır. Uluslararası Kombine Yük Taşımacılığı Anlaşması'nın imzalanması, bu bakımdan memnuniyet vericidir.
Zirvemiz vesilesiyle ticaretin kolaylaştırılması, strateji belgesinin, eşya hariç mal ve hizmetin serbest dolaşımı için hizmet ve yatırım alanında serbest ticaret anlaşmasının imzalanması da önemlidir. Ortak coğrafyamız, stratejik enerji koridorlarının kavşağında yer alıyor. Türkiye, esasen kendisinin ve bölgesinin enerji arz güvenliğine destek sağlayacak hamleleri uzun süredir kesintisiz şekilde hayata geçiriyor. Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı, küresel düzeyde en başarılı enerji projeleri arasındadır. Güney Gaz Koridoru ise Avrupa'ya gaz taşıyacak dördüncü arter olarak tasarlanmıştır. Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı'nın bel kemiğini oluşturduğu bu koridor, ilave gaz tedarikiyle daha da geliştirilebilir. Hazar Havzası bunun için akla ilk gelen kaynaktır."
- "Dünya Göçebe Oyunları Daimi Komitesi kurulmasına yönelik desteğinize güveniyorum"
Enerji alanında Teşkilat bünyesinde ve ikili düzeyde işbirliği süreçlerine, ortak projelere bu nedenle büyük önem atfettiklerini vurgulayan Erdoğan, genç neslin ortak dil, tarih, coğrafya ve kültürünü daha iyi tanıması amacıyla bilimsel çalışmalara hız verilmesi gerektiğini söyledi.
Eylülde İznik'te gerçekleştirilen Dördüncü Dünya Göçebe Oyunları'nın beşincisinin 2024'te Kazakistan'da düzenleneceğini hatırlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları paylaştı:
"Bu kapsamda Teşkilatımız çatısı altında Dünya Göçebe Oyunları Daimi Komitesi kurulmasına yönelik önerimize, desteğinize güveniyorum. Teşkilatımızın sekreteryasında önemli bir nöbet değişikliği gerçekleşiyor, 3 yıldır başarı ve özveriyle genel sekreterlik görevini yürüten Sayın Amreyev'e, teşkilatımıza yaptığı tüm katkılar için teşekkür ediyorum. Yeni Genel Sekreterimiz Sayın Ömüraliyev'in de bu görevi bihakkın ifa edeceğine güvenim tamdır. Başta ev sahibimiz Özbekistan olmak üzere Zirvenin düzenlenmesinde emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Dönem başkanlığı süresince Özbekistan'a başarılar diliyorum. Toplantılarımızın, ülkelerimiz ve bölgemiz için hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum."
(AA)
Emra Can YILDIRIM