Bulgaristan’da 2 Ekim’de yapılan erken genel seçimlerin ardından oluşturulan 240 üyeli 48. Parlamento'nun ilk oturumu 19 Ekim’de yapılacak.
Parlamentoda başkanlık ve idari organların oluşturulması ile başlayacak çalışmalara paralel olarak hiçbiri tek başına salt çoğunluk sağlayamayan siyasi güçlerin arasında koalisyon hükümeti için görüşmeler gerçekleştirilecek.
Ülkenin yeni kabinesinin güvenoyu alıp çalışabilir durumda olması için en az 121 milletvekilinin desteği şart olacak.
Anayasaya göre, Cumhurbaşkanı Rumen Radev, parlamenter güçlerle siyasi müzakerelerde bulunduktan sonra hükümet kurma görevini önce Mecliste en geniş temsile sahip partiye verecek.
Seçimde, parlamentonun yüzde 4 giriş barajını 7 parti aştı. Yeni Meclisteki koltuk dağılımı şu şekilde belirlendi:
"Eski Başbakanlardan Boyko Borisov’un lideri olduğu Bulgaristan’ın Avrupalı Gelişimi İçin Yurttaşlar (GERB) partisi 67 milletvekili
Eski Başbakan Kiril Petkov’un eş başkalığın yaptığı Değişime Devam (PP) partisi 53 milletvekili
Üyelerinin çoğunluğunu Türk ve Müslümanların oluşturduğu Hak ve Özgürlükler Hareketi (HÖH) partisi 36 milletvekili
Popülist ve Rusya yanlısı Yeniden Doğuş partisi 27 milletvekili
Eski komünist partinin çizgisinde siyaset yürüten, Rusya yanlısı Bulgaristan Sosyalist Partisi (BSP) 25 milletvekili
Kent soylu sağcı güçlerin desteklediği Demokratik Bulgaristan (DB) partisi 20 milletvekili
Eski Savunma Bakanı Stefan Yanev’in yeni kurduğu Rusya yanlısı Bulgar Yükselişi (BV) partisi 12 milletvekili."
- Koalisyon aritmetiği
Son 1,5 yılda 4. kez genel seçime katılmak üzere sandık başına gitmek zorunda kalan Bulgaristan vatandaşları, ülkedeki siyasi elite tavrını seçime yüzde 37 düzeyinde kalan katılım oranı ile gösterdi.
Toplum, benzeri yapıya sahip son 3 parlamentonun verimsiz çalışmaları ardından 48. Meclis'teki politikacılardan daha büyük bir sorumluluk bekliyor.
Ancak mevcut 7 parti, daha parlamentonun eşiğinden geçmeden önce kendi aralarında “aşamayacakları kırmızı çizgileri” beyan etme yarışına girdi. Ön yargılara gebe olan bir ortamda koalisyon görüşmelerinin zorlu geçeceği tahmin ediliyor.
Siyasi gözlemciler, kabine kurma görevini ilk alacak GERB partisi için farklı koalisyon formülleri sunarken, bu formüllerin siyasi mantığa değil basit aritmetiğe dayalı olduğunu bildiriyor.
Koalisyon görüşmelerin arifesinde Yanev’in Bulgar Yükselişi partisinin dışındaki partiler, GERB ile koalisyona katılmayacaklarını belirtmişti.
- Koalisyon alternatifleri
47. Parlamento'da oybirliği ile Kiril Petkov hükümetini düşüren güçlerin oluşturabileceği GERB-HÖH-Yeniden Doğuş koalisyonu 130 milletvekilinin oyunu birleştirebilir. Yeniden Doğuş Partisi, son 3 parlamentoda hiç kimse ile ortaklık etmediği gibi yeni parlamentoda tavrını sürdüreceğini beyan etmişti.
Diğer bir matematiksel varyanta göre, GERB partisinin Yeniden Doğuş ve Bulgar Yükselişi ile 106 milletvekilinin desteğine dayalı bir azınlık hükümeti kurması durumunda böyle bir hükümetin güvenoyu alma ve hayatta kalma şansı düşük olacak.
Siyasi mantıktan oldukça uzak olan diğer bir formüle göre GERB partisinin Değişime Devam ve Demokratik Bulgaristan arasında bir koalisyon 140 milletvekilinden destek alabilir. Ancak PP Eş Başkanı ve eski Başbakan Kiril Petkov, daha sandıkların kapanışında Boyko Borisov’un liderliğindeki GERB partisi ile hiçbir temasa yanaşmayacaklarını, yeni parlamentoda yapıcı bir muhalefet olacaklarını duyurmuştu.
- Anayasal süreç
Bulgaristan’ı 2021 yılına dek kısa aralıklarla 12 yıl yöneten GERB partisinin ülkenin yeraltı dünyası ile ilgili basında ve toplumdaki suçlamalar sürerken, partinin hükümet kuramaması durumunda Cumhurbaşkanı Radev, bu görevi PP’ye devredecek.
Değişime Devam partisinin de girişimlerinde başarısız olması halinde cumhurbaşkanı, mecliste temsil edilen diğer partilerden birine son bir şans verecek.
48. Parlamento'da kabine kurulamaması durumunda vatandaşlar, 2023 yılının ilk yarısında yeniden sandık başına gidebilir.
(AA)
Emra Can YILDIRIM