Törene Türkiye'nin Bakü Büyükelçisi Cahit Bağcı, Büyükelçilik müşavirleri, Türk kurum ve kuruluşlarının temsilcileri, Azerbaycanlı gaziler ve vatandaşlar katıldı.
İstiklal Marşı ve Azerbaycan Milli Marşı'nın okunduğu törende Büyükelçi Bağcı, şehitlik anıtına çelenk sundu.
Şehitlik defterini imzalayan Bağcı, temsili şehit mezarlarına karanfil bıraktı.
- Türkiye'nin Bakü Büyükelçiliği'nde de etkinlik düzenlendi
Bakü'nün kurtuluşunun 104. yıl dönümü dolayısıyla Türkiye'nin Bakü Büyükelçiliği'nde de etkinlik düzenlendi.
Büyükelçi Bağcı'nın ev sahipliğindeki etkinliğe Azerbaycanlı milletvekilleri ve akademisyenler katıldı.
Bağcı, Ermeni ordusunun kışkırtması sonucu çıkan çatışmalarda şehit olan askerleri anarak yakınlarına sabır diledi.
104 yıl önce Türk askerinin Nuru Paşa önderliğinde kardeşlerinin yardımına geldiğini hatırlatan Bağcı, 1918'de Kafkas cephesinde büyük bir zafer kazanıldığını ve Bakü'nün özgürlüğüne kavuşturulduğunu belirtti.
Azerbaycan'ın her yöresinde açan lalelerin şehitlerin simgesi olduğunu vurgulayan Bağcı, “Her şehit askerin yeni şehadetliklere ilham olduğunu her zaman söylüyoruz. Belki de en değerlileri hayatlarında görmedikleri topraklar için şehit olan askerlerimizdir.” dedi.
Azerbaycan’ın 44 günlük savaşla Karabağ’ı kurtardığını anımsatan Bağcı, “Ermenilerin Karabağ üzerindeki hak iddiaları hiç bitmeyecek ama Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in dediği gibi ‘Demir yumruk yerindedir'.” diye konuştu.
Milletvekili Anar İskenderov da Bakü'nün özgürlüğü için şehit olan Türk askerlerinin varlığının Azerbaycan halkı için çok şey ifade ettiğini söyledi.
Şehitlerin Azerbaycan ve Türkiye’yi birbirine daha da yakınlaştırdığını ifade eden İskenderov, "Şehit olsak da bugün muzaffer bir milletiz, muzaffer bir devletiz. Türkiye Cumhuriyeti ile kimsenin bozamayacağı ilişkilerimiz var.” dedi.
Uluslararası Türk Kültürü ve Mirası Vakfı Başkanı Günay Efendiyeva, Azerbaycan’ın şair ve yazarlarının Türk şehitleriyle ilgili eserlerini bir projeyle birleştireceklerini, Bakü’nün kurtuluşunun 105. yılında kitap halinde sunacaklarını açıkladı.
Etkinlikte Bakü'nün kurtuluşu, Kafkas İslam Ordusu ve Nuri Paşa konulu resimlerden oluşan sergi de açıldı.
- Kafkas İslam Ordusu ve Bakü'nün kurtuluşu
Azerbaycan, 28 Mayıs 1918'de bağımsızlığını ilan ettikten sonra 4 Haziran 1918'de Osmanlı Devleti ile Batum'da anlaşma imzaladı. Anlaşma, iki devlet arasında siyasi, hukuki, ticari ve askeri alanlarda dostane ilişkiler kurulmasını öngörüyordu. Azerbaycan, anlaşmanın 4. maddesi uyarısınca Ermeni ve Bolşevik çetelerin işgaline karşı Osmanlı hükümetinden yardım istedi.
Enver Paşa'nın 28 yaşındaki kardeşi Nuri Paşa'nın (Killigil) çabalarıyla kurulan Kafkas İslam Ordusu, Filistin Cephesi'nden getirilen 106. ve 107. piyade ile 56. topçu alayları ile takviye edilerek Bakü ve Azerbaycan'ın diğer illerinin Ermeni ve Bolşevik çetelerden kurtarılması için görevlendirildi.
Gence'ye ulaşan Kafkas İslam Ordusu'ndaki asker sayısı, Azerbaycan kolordusundan yapılan bin kişilik takviyeyle 12 bine ulaştı.
Güzergahındaki Göyçay, Salyan, Ağsu ve Kürdemir'i de Bolşevik birlikleri ve Ermeni çetelerinden temizleyen ordu, 15 Eylül 1918'de 30 saat süren şiddetli muharebelerden sonra Bakü'yü kurtardı.
Bakü'de halkın coşkuyla karşıladığı Osmanlı askerleri, kentte geçit töreni düzenledi.
Kafkas İslam Ordusu, Bakü'nün kurtuluşu için yaptığı mücadelede 1130 şehit verdi.
Azerbaycan'ın Bakü, Şeki, Şamahı, Gobustan, Göyçay, Kürdemir, Neftçala, Hacıkabul ve Guba gibi birçok bölgesinde Kafkas İslam Ordusu askerlerinin defnedildiği şehitlikler bulunuyor.
(AA)
Emra Can YILDIRIM