Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliğinin (ASEAN) 42. Zirvesi'nde konuşan Endonezya Devlet Başkanı Joko Widodo, Myanmar'daki şiddetin, zirvenin ana başlıklarından olduğunu belirterek ülkedeki şiddetin bitmesi yönünde bir gelişmenin kaydedilmediğini söyledi.
Endonezya'nın Labuan Bajo kentinde düzenlenen ASEAN 42. Zirvesi'nin ikinci gününde birlik liderlerine hitapta bulunan Widodo, Myanmar ile ASEAN arasında 2021 yılında şiddetin sonlanması için başlayan görüşmelerde ilerleme kaydedilmediğini söyledi.
Widodo, yakın zamanda Myanmar ordusunun, halkına ve insan hakları kuruluşlarına ait konvoylara yaptığı hava saldırılarını "açık bir savaş suçu" olarak nitelendirdi ve ülkedeki şiddetin bir an önce son bulması çağrısını yineledi.
Zirvedeki ana görüşme başlıklarından birinin Myanmar'daki olaylar olduğunu belirten Widodo, "Dürüst olmam gerekiyor, (Myanmar ile yapılan görüşmelerde) beş maddelik mutabakatın uygulanmasında önemli ilerleme kaydedilmemiştir." ifadesini kullandı.
- "ASEAN birçok soruna çözüm üretemedi"
Myanmar'ın bu yıl katılmadığı zirvede ASEAN liderlerine hitapta bulunan Malezya Başbakanı Enver İbrahim, Myanmar'dan kaçan 20 bin civarında kişinin ülkesine sığındığını hatırlatarak "ASEAN, başta çatışma olaylarında olmak üzere birçok soruna herhangi bir çözüm bulmuş değil. Başkalarının işine karışmama politikamız bizi çıkmaza soktu." dedi.
Enver, ASEAN'ın Myanmar konusunda takındığı tavırdan duyduğu hayal kırıldığını dile getirerek "Evet, başkalarına karışmama politikamız var. Ancak bazı konularda ilerleme kaydedebilmemiz için bize esneklik sağlayacak yeni vizyon sahibi olmalıyız." şeklinde konuştu.
ASEAN tarafından zirve öncesi yapılan ortak açıklamada, Myanmar'daki yerinden edilmiş kişilere insani yardım götüren ASEAN konvoyunun saldırıya uğraması üzerine, askeri yönetime "şiddetin her türüne son vermesi" çağrısında bulunulmuştu.
Bugün yayımlanacak ortak bildiri ile son bulacak zirveye, Doğu Timor'un (Timor Leste) 11. üye olarak Birliğe katılımının yol haritası konusunda mutabakat sağlanması bekleniyor.
Yaklaşık 1,4 milyon nüfuslu ada ülkesi Doğu Timor, 2002'de Endonezya'dan ayrılarak bağımsızlığını kazanmıştı.
ASEAN'ın kurucu üyeleri Endonezya, Malezya, Tayland, Filipinler ve Singapur'un yanı sıra Brunei, Vietnam, Laos, Kamboçya ve Myanmar olmak üzere toplam 10 üyesi bulunuyor.
- Myanmar'daki askeri darbe
Myanmar ordusu, 2020 genel seçimlerinde hile yapıldığı iddialarının ortaya atılması ve ülkede siyasi gerilim yaşanmasının ardından 1 Şubat 2021'de yönetime el koymuştu. Ordu, ülkenin eski fiili lideri ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Çii başta olmak üzere pek çok yetkili ve iktidar partisi yöneticisini gözaltına almış ve bir yıllığına olağanüstü hal ilan etmişti.
Myanmar ordusunun darbe karşıtı protestocu ve isyancı gruplara silahlı müdahalesi sonucu bugüne kadar 1800'ün üzerinde kişi hayatını kaybetti. Darbeden bu yana yaklaşık 13 bin kişi gözaltına alındı, 10 binin üzerinde kişi halen gözaltında tutuluyor.
Siyasi Tutuklulara Yardım Kuruluşuna göre, ülkede darbeden bu yana 1900'den fazla kişi öldü, 10 binin üzerinde kişi gözaltına alındı. Myanmar askeri mahkemeleri, tutuklulardan 2'si çocuk 114 siyasi mahkum hakkında idam kararı vermişti.
Myanmar'daki yerinden edilmiş kişilere insani yardım götüren ASEAN konvoyu 7 Mayıs'ta saldırıya uğramıştı. Konvoyda, ASEAN İnsani Yardım Koordinasyon Merkezi ile Endonezya ve Singapur büyükelçiliklerinden delegelerin de bulunduğu kaydedilmişti.
Silahlı kişilerin Shan eyaletinde konvoya ateş açtığı ve konvoya eşlik eden güvenlik ekibinin ateşe karşılık verdiği olayda, bir güvenlik aracının hasar gördüğü, kimsenin yaralanmadığı bildirilmişti.
(AP)
Emra Can YILDIRIM