Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) ve Dogma Alares tarafından hazırlanan Türkiye E-Ticaret Ekosistemi Raporu’na göre e-ticaret sektörünün büyüklüğü 2022 yılında Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’nın yaklaşık yüzde 6’sına karşılık gelen 801 milyar TL’lik bir ekonomik büyüklüğe ulaştı.
iyzico açıklamasına göre, e-ticaret işlem sayıları 2020 yılındaki değerinin 2 kat üzerine çıkarak 4,8 milyar adede yükseldi. Rapora göre, ortalama sepet tutarlarında da 2020’den 2021’e 13 TL, 2021’den 2022’ye 79 TL’lik bir yükseliş görüldü.
Raporda, ilerleyen dönemde kredi kartı, banka kartı ve kapıda nakit ödeme gibi geleneksel ödeme yöntemlerine ek olarak, ön ödemeli kartlar, A2A ödemeler, dijital cüzdanlar, alışveriş kredileri, kripto paralar ile gerçekleştirilen ödemeler ve şimdi al sonra öde (BNPL) gibi alternatif ödeme yöntemlerinin de payının artmasının beklendiği kaydedildi.
Rapora göre, Türkiye’deki e-ticaret hacmi ve işlem sayıları her yıl büyümeye devam ediyor. Halihazırda dünyadaki 18’inci büyük e-ticaret pazarına ev sahipliği yapan Türkiye, yerel ölçekte olduğu kadar uluslararası arenada da etkileyici bir yükseliş trendi içerisinde bulunuyor.
Rapor, Kovid-19 salgını döneminde artan e-ticaretteki büyüme ivmesinin kısmen yavaşlamış olsa da hem Türkiye’de, hem de dünyada gücünü korumayı sürdürdüğünü ortaya koydu.
- E-ticaretin dünya ölçeğinde pazar payı 5,7 trilyon dolara ulaştı
Özellikle salgın döneminin tüketicilerde alışveriş alışkanlıklarında kalıcı bir değişiklik yarattığını vurgulayan rapora göre, 2022 yılında dünya ölçeğinde 5,7 trilyon doları değerinde pazar payı elde eden e-ticaret, 100,2 trilyon dolar değerindeki küresel gayri safi hasılanın yüzde 5,7’sini temsil etti. E-ticaretin global perakende satışlar içindeki payı ise yüzde 22 oldu.
Rapora göre, Türkiye’de rakamlara bakıldığında, e-ticaret sektörünün büyüklüğü, 2022’de gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) yaklaşık yüzde 6’sına karşılık gelen 801 milyar TL’lik ekonomik hacme ulaştı.
Son 5 yılın verilerine bakıldığında ise e-ticaretin GSYH’den aldığı payın düzenli bir artış göstererek yüzde 2,8’ e yükseldiği kaydedildi. Bu yükselişin yüzde 1,6’sı 2019 yılından bu yana salgın etkisiyle kaydedilen büyümeye yönelik olarak kayıtlara geçti.
Türkiye’deki e-ticaret faaliyetlerinin toplam perakendeden aldığı yüzde 16,5’lik pay ile benzer ülkelere göre daha büyük bir ağırlığa sahip olduğu belirtilen raporda ayrıca sektörde önemli bir büyüme potansiyeli olduğu da vurgulandı.
Raporda ortaya çıkan sonuçlara göre, Türkiye’de e-ticarette ortalama sepet tutarlarında 2020’den 2021’e 13 TL, 2021’den 2022’ye 79 TL’lik bir yükseliş gözlendi. Aydan aya yıllık en büyük hacim artışı temmuz ve ağustos aylarında yüzde 200 seviyelerinde gerçekleşti.
En çok alışveriş Black Friday’de gerçekleşti. Okula dönüş ile başlayan sonbahar dönemi ve Black Friday, Cyber Monday gibi özel kampanya dönemleri, alışverişlerin sonbahar ve yılbaşı arasındaki zaman diliminde en yüksek seviyesine ulaşmasını sağlıyor.
İlk sırada günlük işlem sayılarının ortalamanın 1,3 katı işlemin gerçekleştiği ‘Okula Dönüş’ dönemi, hemen ardından ise "Black Friday haftası" geliyor.
- E-ticaret platformlarını kullanan sayısı önceki yıla göre yüzde 2,2 arttı
Rapor, e-ticaret platformlarını kullanan kullanıcı sayısının bir önceki yıla göre yüzde 2,2 arttığını gösteriyor. Ayrıca 2022 itibarıyla kadın ve erkek kullanıcıların oranı sırasıyla yüzde 58 ve yüzde 42 olarak kayıtlara geçerken, kadınların payının 2021’e göre yüzde 10 artış kaydettiği görüldü.
E-ticarette satış hacmi ve işlem sayısı bazında en yüksek pazar payına sahip ürün kategorileri 2022 yılında sırasıyla moda ve aksesuar, elektronik ve teknoloji, kozmetik ve kişisel bakım, hizmet, turizm ve seyahat olarak gerçekleşti. Bu beş sektör, satış hacmi bakımından e-ticaret sektörün yüzde 63’ünü ve işlemlerin yüzde 66’sını oluşturdu.
En dikkati çeken büyüme kozmetik ve kişisel bakım kategorisinde yaşandı. Küresel e-ticarette 2022 yılı yapılan işlemlerin üçte ikisi alternatif ödeme yöntemleri ile gerçekleşti.
Türkiye’de ise geleneksel yöntemler küresel ortalamanın iki kat üzerinde tercih edildi. Kredi kartı en çok tercih edilen ödeme yöntemi olurken, banka kartı mikro işletmeler dışındaki tüm işletmelerde en çok tercih edilen ikinci ödeme yöntemi oldu.
Satıcıların en yoğun bulunduğu üç coğrafi bölge Marmara, İç Anadolu ve Ege olurken, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde en çok satıcıyı barındıran illerin bölgesel hacimden en yüksek payı almadığı kaydedildi.
Ayrıca iyzico’nun e-ticaret müşterilerine ödeme güvenliği sunmak ve satış sonrası hizmetlere ulaşmalarında kolaylık sağlayan ürünü Korumalı Alışveriş ile tamamlanan işlemlerin payı 2021’de yüzde 1,5 iken 2022’de yüzde 1,7’ye yükseldi. Bugüne kadar 5 milyondan fazla tüketici tarafından kullanılan iyzico Korumalı Alışveriş, özellikle iyzico ile Öde ve havale/EFT yöntemleriyle yapılan alışverişlerde tercih ediliyor.
- "Bankacılık hizmeti almayan milyonlarca kullanıcıya da online alışveriş imkanı sağlıyoruz"
Açıklamada görüşlerine yer verilen iyzico Üst Yöneticis (CEO) Orkun Saitoğlu, Türkiye E-Ticaret Ekosistemi Raporu çıktılarına göre Türkiye’deki e-ticaret hacminin yukarı yönlü bir trend sergilemeye devam ettiğini belirtti.
Saitoğlu, salgının sona ermesiyle küresel ölçekte e-ticaret sektörünün büyümesinin yavaşladığını ancak dijitalleşmenin hızlanması ve tüketici deneyimlerinin kusursuzlaştırılmasının da etkisiyle internetten alışveriş tüketicilerde kalıcı bir davranış halini aldığının görüldüğünü aktardı.
Türkiye’nin ve dünya ticaretinin önemli bir payını korumaya devam ettiğini ifade eden Saitoğlu, "Türkiye’deki e-ticaret sektörü 2020’den 2021’e gerçekleşen yüzde 69’luk artışı takiben 2021’den 2022’ye yüzde 110’luk bir artışla 801 milyar TL’lik satış hacmine ulaştı. İyzico’nun güvenli ödeme altyapısı sayesinde alışverişin etrafında demokratik bir ekosistem varlığı sağlarken, geliştirdiğimiz 'iyzico Korumalı Alışveriş' çözümü ile güvenli ödeme altyapısını kullanıcılarla buluşturduğumuzu ve bu sayede bilinirliği az olan markalar için bir güven simgesi haline geldiğimizi söyleyebilirim." değerlendirmesinde bulundu.
"iyzico ile Öde" seçeneği ile kullanıcılara hızlı, kolay ve güvenli bir şekilde işlem sağlayabilme imkanı sunduklarını kaydeden Saitoğlu, "Herhangi bir bankacılık hizmeti almayan milyonlarca kullanıcıya da online alışveriş imkanı sağlıyoruz. E-ticaret ve ödeme sistemleri alanındaki trendlerin de etkisiyle önümüzdeki yıllarda 'iyzico ile Öde' ve diğer alternatif ödeme yöntemlerinin kredi ve banka kartı harcamalarından alacağı pay artacaktır." ifadelerini kullandı.
- "E-ihracat teşvikleri satıcıların küresel rekabete dahil olabilmelerine imkan tanıyor"
Dogma Alares Kurucu Ortağı Erdal Güner ise dünya genelinde e-ticaretin perakende sektörüne getirdiği pratiklikle birlikte hizmet sektörü için de önemli bir alışveriş kanalı haline geldiğini aktardı.
Güner, "Türkiye, dinamik nüfusu ve dijital çözümlere yatkınlığı sayesinde e-ticaret hacimleri ve işlem sayılarının yıldan yıla sürekli artışına şahit oluyor. Coğrafi konumu itibarıyla küresel ticaret için bir köprü ve lojistik merkez konumunda bulunan Türkiye, e-ihracat teşvikleriyle sektördeki satıcıların ve pazaryerlerinin küresel boyutta rekabete dahil olabilmelerine imkan tanıyor. Yapay zeka, günümüz e-ticaret deneyimini iyileştirmek için etkin bir biçimde kullanılıyor. E-ticarette maliyet ve süre yönetimi daha da fazla önem arz ediyor." açıklamasını yaptı.
- "Bu yıl itibarı ile e-ticarete giriş yapan KOBİ'lerde yavaşlama var"
Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) Başkanı Emre Ekmekçi de Türkiye'deki e-ticaret payının genel ihracat içindeki payının yüzde 1'den yüzde 4'lere çıkarılması gerektiğini ifade etti.
Ekmekçi, "Artık yabancı müşterilere nasıl ürün satabileceğimiz, pazar çeşitlendirmesi gibi konular sektörde en çok konuşmamız gereken konular olmalıdır." değerlendirmesinde bulundu.
E-ticarette faaliyet gösteren işletme sayısında salgın döneminde 7 kat artışın yaşandığı belirten Ekmekçi, bu yıl itibarıyla e-ticarete giriş yapan KOBİ'lerde yavaşlama olduğuna dikkati çekti.
Sektöre dair açıklanan destek kararlarının yeni iş modellerinin önünü açmasını beklediklerini dile getiren Ekmekçi, şöyle devam etti:
"Aynı zamanda bu desteklerin aracı, toplayıcı, e-ihracatçı modellerini ortaya çıkaracağını öngörüyoruz. Bundan sonra bize düşen, destekleri doğru kullanıp ihracatı artırmak. Destekler kapsamında yararlanıcılar için pazara giriş rapor desteği, dijital pazaryeri tanıtım desteği, e-ihracat tanıtım desteği, sipariş karşılama hizmeti, depo kira desteği, yurt dışı pazaryeri entegrasyon desteği, çevrim içi mağaza ve hedef ülke e-ticaret paydaşlarından alınan hizmet desteği ile pazaryeri komisyon gideri desteği sektör açısından değerli."
AA