TBMM Başkanı Mustafa Şentop, "Rusya-Ukrayna savaşı, Avrupa güvenlik mimarisini derinden etkiliyor. Bu savaşın, Ukrayna'nın komşusu olması nedeniyle Moldova'yı da yakından etkilediğini müşahede ediyoruz." dedi.
Şentop ve beraberindeki parlamento heyeti, Moldova ziyareti kapsamında ilk olarak Moldova Parlamentosunu ziyaret etti.
Moldova Parlamento Başkanı Igor Grosu tarafından karşılanan Şentop, Genel Kurul Salonu'nu gezerek mevkidaşından yasama faaliyetleri konusunda bilgi aldı.
Ardından, Şentop ve Grosu, heyetler arası görüşmeye başkanlık etti.
TBMM Başkanı Şentop, Moldova'da bulunmaktan duyduğu memnuniyeti dile getirerek, "Moldova, ortak sınırımız olmamasına rağmen komşu addettiğimiz bir ülke. Yapacağımız görüşme ve istişarelerin hem ikili ilişkilerimize hem de bölgesel ve küresel meseleleri ele almak bakımından ortak bir yaklaşım geliştirmemize vesile olacağına inanıyorum." dedi.
İki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin tesisinin 30. yılı olduğuna işaret eden Şentop, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 2018'de Moldova'yı ziyareti sırasında tesis edilen stratejik ortaklığın, ilişkilerde dönüm noktasını teşkil ettiğini belirtti. Şentop, Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi'nin ikinci toplantısının gelecek dönemde düzenlenmesinin öngörüldüğünü bildirdi.
Kovid-19 salgını süresinde dünya genelinde diplomatik ilişkilerin, karşılıklı ziyaretlerin yara aldığını, ikili temasların zorlaştığını anımsatan Şentop, "Şimdi o dönemi aştık, bu aradaki zamanı da telafi edecek adımlar atacağız. Bu kapsamda özellikle Dışişleri Komisyonu başta olmak üzere ihtisas komisyonlarımızın karşılıklı ziyaretlerinin parlamenter ilişkilere katkı sağlayacağını düşünüyorum." diye konuştu.
- "Moldova'nın istikrarı ve güvenliğine önem atfediyoruz"
Rusya'nın Ukrayna'ya karşı başlattığı savaşın en çok etkilediği ülkelerden birinin Moldova olduğuna işaret eden Şentop, şöyle konuştu:
"Savaş, Avrupa güvenlik mimarisini derinden etkiliyor. Bu savaşın, Ukrayna'nın komşusu olması nedeniyle Moldova'yı da yakından etkilediğini müşahede ediyoruz. Komşumuz olarak gördüğümüz Moldova'nın istikrarına ve güvenliğine önem atfediyoruz. Türkiye olarak bu savaşı uluslararası hukukun açık bir ihlali olarak görüyoruz. 2014 yılındaki Kırım'ın ilhakından beri Ukrayna'nın bağımsızlığı ve toprak bütünlüğünün korunması gerektiğini savunuyoruz. Bu tutumumuz yalnızca Ukrayna ile sınırlı olmayıp aynı tavrımız Gürcistan ve Moldova için de geçerli. Nitekim bu tavrımızı da Rus muhataplarımıza açık bir şekilde ifade ediyoruz."
Savaşın başlamasından bu yana Cumhurbaşkanı Erdoğan başta olmak üzere, Türkiye'nin, savaşın sonlandırılması için elinden gelen gayreti gösterdiğini söyleyen Şentop, ileriki aşamalarda da bölgede barışın ve istikrarın sağlanması için bu tutumu ve çabaları sürdürmeye devam edeceğini bildirdi.
Şentop, Rusya'nın Ukrayna'ya başlattığı savaşın başta enerji ve gıda güvenliği olmak üzere, hem bölge hem de geniş bir coğrafyada etkisinin giderek daha fazla hissedilmeye başlandığını ifade ederek, "Yaşanan bu savaşın ortaya çıkardığı ciddi sonuçlarla mücadele etmek için hepimizin daha yapıcı ve birlik ruhu içerisinde hareket etmesi gerekiyor. Türkiye olarak uluslararası barışa, güvenliğe, istikrara, toplumsal refaha ve kalkınmaya katkı sağlayacak her türlü adımı desteklemeye, bütün imkanlarımızla bu yöndeki çabalara katkı sunmaya devam edeceğiz." diye konuştu.
Moldova Meclis Başkanı Grosu'nun, güney koridorundan gaz talebiyle ilgili olarak, Türkiye'nin bu konuda dikkatle ve somut çözüm için değerlendirme yaptığını belirten Şentop, "Moldova'ya da yardımcı olmak isteriz." dedi.
Şentop, FETÖ'nün Moldova'daki faaliyetlerine de değinerek, faaliyet gösteren 5 okulun Moldova'nın güvenliği için de risk oluşturduğu uyarısında bulundu.
- "Gagavuz Özerk Yeri, Moldova'nın ayrılmaz bir parçası"
TBMM Başkanı Şentop, görüşmede, 2021 seçimlerinde 4 Gagavuz'un Moldova Parlamentosuna girmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirdi.
Türkiye'nin, Gagavuz Özerk Yeri'ne yönelik yaklaşımının, Moldova'nın egemenliği ve toprak bütünlüğü çerçevesinde olduğunu belirten Şentop, "Gagavuz Özerk Yeri, Moldova'nın ayrılmaz bir parçası. Gagavuz özerkliğine işlerlik kazandıracak iki yasa tasarısının kabulünü memnuniyetle karşılamıştık. Kalan tasarının kabulünün, Gagavuz soydaşlarımızın Moldova'ya aidiyetlerini güçlendireceğine inanıyoruz." değerlendirmesini yaptı.
Gagavuzlara da devlet dilini öğrenmeleri, başkentlerinin Kişinev olduğunu unutmamaları ve Kişinev ile yapıcı ilişki kurmaları yönünde teşvikte bulunduklarını kaydeden Şentop, Gagavuz Özerk Yeri'nin dışlanmaması temennisini dile getirdi. Şentop, Ukrayna'daki savaştan dolayı oluşan hassas durum nedeniyle bu durumdan istifade etmek isteyen birtakım çevrelerin olabileceği uyarısında bulundu.
Bu şartlar altında Gagavuz Özerk Yeri'ne yönelik olarak kapsayıcı ve birleştirici bir söylemin kullanılmasının önemine işaret eden Şentop, ayrıştırıcı söylemlerin, istikrarsızlık yaratmak isteyen odaklarca istismar edilebileceğini vurguladı.
- "Türkiye'nin desteğinin farkındayız"
Moldova Parlamento Başkanı Igor Grosu da Rusya-Ukrayna savaşını hatırlatarak, Türkiye'nin barış ve istikrarın tekrar sağlanması için desteğinin farkında olduklarını belirtti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın çözüm bulmak için ortak bir yol aradığını bildiklerini vurgulayan Grosu, "Ukrayna'daki buğday ve diğer hububatın dünyaya ulaştırılması için çözüm bulan Türkiye'nin bütün adımlarınızı yakından takip ediyoruz." dedi.
Savaş neticesinde dünyayı etkileyen bir enerji krizi olduğuna değinen Grosu, "Türkiye'nin bu konuda oynadığı rolü biliyoruz, iş birliği yapılarak bu krizin de aşılması için gösterdiğiniz bütün çabanın farkındayız. Moldova, enerji krizinden çok fazla etkilenmedi çünkü yakın dostlarımız ve komşularımız var. Bu vesileyle sizden bir ricam olacak: Gaz nakli yapmamız gerekirse güney koridorunu kullanma fırsatımız olur mu?" ifadelerini kullandı.
Grosu, TİKA aracılığıyla Moldova'da 400'den fazla projenin hayata geçirildiğini, birçok şehre hizmet götürüldüğünü sözlerine ekledi.
TBMM Başkanı Şentop, heyetler arası görüşmenin ardından Moldova Parlamentosu Şeref Defteri'ni imzaladı.
Şentop, daha sonra Moldova Parlamentosu komisyon başkanlarının yanı sıra Moldova Ticaret ve Sanayi Odası ve Moldova Yatırım Ofisi yetkilileri ile görüştü.
(AA)