Hukukçular, İstanbul Büyükşehir Belediyesinin (İBB) İstanbulkart'ın kişiselleştirilmesi kararını "seyahat özgürlüğünün kısıtlanması" olarak değerlendiriyor.
Hukukçular Derneği Başkanı avukat Ahmet Yılmaz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, İstanbulkart almak için kişisel verilerin paylaşılmak zorunda kalınmasının hukuka aykırı olduğunu söyledi.
İstanbulkart'ın sadece seyahat etme amacıyla kullanması gerektiğini dile getiren Yılmaz, İstanbulkart'tan bir dönem kişisel verileri paylaşmak zorunda kalmadan yararlanıldığını hatırlattı.
Yılmaz, İstanbulkart'ın hiçbir ayrım olmaksızın kullanabilmesi gerektiğini belirterek, şu görüşleri dile getirdi:
"İster Türk vatandaşı isterse yabancı seyahat ederken İstanbulkart kullanmaktadır. Bu da insanların temel hakları olan özgürce seyahat edebilme ve bu hizmetlerden yararlanabilme hakkının doğal sonucudur. Bu hak Anayasa'nın 23. maddesinde güvence altına alınmıştır. Seyahat etme özgürlüğünü şarta bağlayan, hukuki gerekçesi olmayan her türlü sınırlama, zorlaştırma açıkça Anayasa'da düzenlenen seyahat etme özgürlüğüne haksız müdahaledir."
- "Kişiler yargı yoluna gidebilir"
Kişisel Verileri Koruma Kurumu (KVKK) uzmanı avukat Merve Bayram, İstanbulKart'ı kişiselleştirerek kullanmayı seçen kullanıcıların, kişisel verilerinin işlenmesi hususunda aydınlatılmış olması, bu aydınlatma çerçevesinde açık rızaların alınması gerektiğini söyledi.
Bayram, "Şayet kişiselleştirerek kullanma ya da anonim olarak kullanma şeklinde seçenek olmaksızın sadece ve sadece kişiselleştirerek kullanılabilirliğin dayatılması hukuka uygun olmayacaktır. Anayasa ile güvence altına alınmış temel haklarımızdan olan seyahat hürriyetine aykırı bir uygulama olacaktır." diye konuştu.
Kişisel verileri hukuka aykırı olarak işlenen kişilerin KVKK kuruluna şikayette bulunabileceğini belirten Bayram, bu kişilerin hak ihlali nedeniyle yargı yoluna gidebileceğini kaydetti.
- "Kişisel verisini paylaşmak istemeyenler için ayrı kart olmalı"
Avukat Şiyar Alpaslan, toplu taşıma kullanımı için edinilmesi zorunlu olan bir kartın, kişilerin rızası ve onayı olmadan çeşitli yerlerde ödeme aracına çevrilmesinin hukuka ne derece uygun olduğunun tartışmalı olduğunu söyledi.
Uygulamanın hukuka uygun olmadığını anlatan Alpaslan, şunları aktardı:
"İBB'nin uygulamasında kartı çeşitli şekilde alışveriş ve benzeri yerlerde ödeme aracı değil de sadece ulaşım için kullanmak isteyen vatandaşların, ulaşım ile alakalı olmayan amaçlara dayalı olarak verilerinin toplanması ve işlenmesine rıza vermesi zorunlu hale getirilmiş oluyor. Bu durum da hukuka uygun değildir. Bir kamu hizmeti olan toplu taşımadan faydalanmak isteyen ancak ödeme aracı nitelikli kart sahibi olmak ve kişisel verisini paylaşmak istemeyen vatandaşların kullanımına sunulmak üzere ayrı bir kartın dolaşıma sokulması gerekli olacaktır."
- "Bu uygulama düpedüz meclis iradesini yok saymaktadır"
AK Parti İBB Meclisi Grup Sözcüsü avukat Murat Türkyılmaz, İBB'nin toplu ulaşımda seyahat etmek için kullanılan anonim olan İstanbulkart’ı bütün kullanıcılar için 31 Aralık 2022'ye kadar kişiselleştirilmesini mecbur tutan bir uygulamaya geçtiğini belirtti.
Türkyılmaz, "Bu uygulama Anayasamızın 23. maddesine göre seyahat özgürlüğünü kısıtlayan bir uygulamadır. İBB'nin bu uygulamayı sempatik göstermek adına, yabancı uyrukluları bayram tatillerinde uygulanan ücretsiz taşımadan mahrum etmek için hayata geçirdiğini ifade etmesi düpedüz perdelemedir. Seyahat edebilmek için hiç kimse kişisel bilgilerini sizinle paylaşmak zorunda bırakılamaz. İstanbulkart’ı yapmış olduğunuz ticari operasyonlar için araçsallaştıramazsınız." diye konuştu.
İstanbulkart'ı ödeme aracı özelliklerinden yararlanmak için kullanmak isteyenlerin kişisel bilgilerini verebileceğini anlatan Türkyılmaz, fakat toplu taşıma hizmetinin genel kullanıcılarının tamamının böyle bir yükümlülüğe tabi tutulamayacağını, İBB'nin suç işlediğini ve bu konunun takipçisi olacaklarını dile getirdi.
Türkyılmaz, bu düzenlemenin 2020 yılında İBB Meclisinde kabul ettikleri yönetmeliğe de aykırı olduğuna işaret ederek, "Bu yönetmeliğe göre kişiselleştirilmiş karta geçmeyenlerin anonim kart kullanmaya devam edeceği yazmaktadır. İBB Meclisine henüz bir revizyon teklifi gelmeden böyle bir düzenleme yapılamaz. Bu uygulama düpedüz meclis iradesini yok saymaktadır. Gerekli itirazlarımızı ve yasal süreçleri İstanbulluların menfaatine kullanmaya devam edeceğiz." ifadelerini kullandı.
- İBB, 31 Aralık 2022'ye kadar kartların kişiselleşmesi gerektiğini duyurdu
İBB'ye bağlı BELBİM AŞ Genel Müdürü Nihat Narin, kişiye özel olmayan "anonim kart" denilen, üzerinde isim yazmayan ve kullanıcıya tanımlı olmayan İstanbulkart'ın 31 Aralık 2022'ye kadar kişiselleşmesi gerektiğini belirtmişti.
(AA)