Gıdalarla araclığıyla bulaşan ciddi bir hastalıktır. Hemen ve yeterli tedavi edilmezse yüksek ölüm oranına sahip olan Botulizm hastalığının sebebi Clostridium botulinum'dur. Toksini ısıyla değişme uğrayabilir ve 80°C'de 10 dakika veya daha fazla sürede ısıtma ile ortadan kaldırılabilir.
Botulizm Nasıl Bulaşır?
Gıda kaynaklı botulizm mikroorganizmanın gelişimi esnasında üretilen toksini içeren gıdanın alınması ile oluşan ciddi bir gıda zehirlenmesidir. Botulismus toksini, konserve mısır, biber, yeşil fasulye, çorba, pancar, kuşkonmaz, mantar, olgun zeytin, ıspanak, ton balığı, tavuk ve tavuk ciğeri ve ciğer kafa ve hafif öğle yemeği etleri, jambon, sosis, doldurulmuş patlıcan, ıstakoz ve tütsülenmiş ve tuzlanmış balık gibi gıdalarda görülmüştür. Yıllık olarak kaydedilen birçok salgının, yetersiz işlenmiş gıdalarla ve ev yapımı konservelerle alakalı olduğu belirlenmiştir. Zaman zaman ticari üretilen gıdalarda da rastlanmıştır. Sosisler, et ürünleri, konserve sebzeler ve deniz ürünleri insan botulizmi için en sık karşılaşılan gıda maddeleridir.
Botulizm Belirtileri Nelerdir?
Gıda kaynaklı botulizm yani gıda kaynaklı zehirlenme bakteri tarafından üretilen toksin içeren gıdanın alınması ile meydana gelen hastalıktır. Kuluçka süresi 4 saat ile 8 gün arasında değişmesine rağmen, gıda kaynaklı botulizmin başlangıç belirtileri, toksinli gıdanın tüketiminden sonraki 18 ila 36 saat arasında ortaya çıkmaktadır.
Zehirlenmenin erken belirtileri, belirgin halsizlik, zayıflık ve baş dönmesidir.
Bulanık görme ve çift görme, ağız kuruluğu, konuşma ve yutkunmada zorluk çekme, kalp atışında azalma, tansiyon düşüklüğü, nefes alıp vermede sıkıntı, diğer kasların zayıflığı, ağrılı şişmeler, ciltte beklenmedik renk değişiklikleri, terleme bozuklukları, karın ağrısı, bulantı, kusma ve kabızlık genel bulguları arasında yer almaktadır. Tedavi edilmediği takdirde yüksek ölüm oranına sahiptir.
Botulizm Tanısı
Botulismus büyük ölçüde tanısı hastanın şikayeti, klinik ve epidemiyolojik özelliklere ve diğer olası durumların ayırıcı tanı ile değerlendirilmesine dayanmaktadır. Hastalığın akla getirilmesinde belli bağlı klinik belirtiler, görme bulanıklığı, çift görme, güçsüzlük ve simetrik paralizidir. Rutin laboratuvar testlerinin tanıdaki yeri azdır. Tanı, serum, dışkı, kusmuk, mide içeriğinde ya da hastanın yediği yemekte botulinum toksininin tespiti, veya dışkı veya yara kültürlerinden C. botulinumun izole edilmesiyle yapılır.
Botulizm Tedavisi
Botulizmde yakın bir solunum takip ve desteği başta olmak üzere destekleyici tedavi yöntemleri hayati öneme sahiptir. Hasta yoğun bakım ünitesine alınmalı, endotrakeal tüp veya trakeostomi ile solunum yolu açık tutulmalıdır. Tedavide antitoksik botilinum serumu uygulanmalıdır. Antitoksin dolaşımda serbest olarak bulunan toksini nötralize etmesi fakat sinir uçlarına bağlanmış toksine etkisinin olmaması nedeniyle, antitoksin uygulanması olabildiğince hızlı gerçekleştirilmelidir.
Botulizm şüpheli hasta birkaç saat içinde başvurmuş ise kusturularak veya mide lavajı ile kalan toksinin atılmasına yardımcı olunabilir. Diğer yandan hastanın ağır ileus şikayeti olmadıkça barsaklar purgatifle veya lavmanla boşaltılmalıdır.